Trong quá trình mang thai, nhiều bà mẹ được cảnh báo về nguy cơ tiền sản giật vì nó có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho mẹ và bé. Tuy nhiên, tiền sản giật khi mang thai nguy hiểm đến mức nào, nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị ra sao thì không phải mẹ nào cũng nắm rõ. Bài viết này sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin cơ bản đó. Chúng ta hãy cùng nhau theo dõi nhé:
Tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật là một rối loạn thai nghén bắt đầu từ sau tuần 20 của thai kỳ với tần suất khoảng 7-10%. Tiền sản giật có thể chỉ là một vấn đề nhỏ không nguy hiểm tồn tại suốt thai kỳ nhưng trong một số trường hợp nặng có thể phát hiện tiền sản giật sớm hơn, thậm chí có thể vẫn xuất hiện cả sau khi sinh.
Tiền sản giật nếu không được kiểm soát có thể gây nhiều biến chứng nặng nề cho cả mẹ và con:
- Mẹ bị tiền sản giật làm giảm lưu lượng máu, ảnh hưởng đến chức năng nhau thai dẫn tới thai phát triển không tốt, bé sinh ra có thể bị nhẹ cân hoặc bị khiếm khuyết các chức năng.
- Điều quan trọng là phải cân bằng được thời gian mà thai phát triển đủ để ra đời và sức khỏe của mẹ. Nguy cơ tử vong thường không phải do tiền sản giật mà lại do biến chứng của sinh non.
- Tiền sản giật nặng có thể làm bong nhau thai ở vị trí nhau thai liên kết với thành tử cung dễ dẫn đến sinh non, thậm chí tử vong thai.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Cho đến bây giờ người ta vẫn chưa xác định chính xác tại sao tiền sản giật xảy ra. Một số giả thiết cho rằng vấn đề là do phản ứng viêm của mẹ khiến cho hệ thống miễn dịch của em bé và nhau thai nhưng cũng chưa có bằng chứng xác đáng. Hiện nay chúng ta chỉ có thể căn cứ vào những yếu tố nguy cơ khá rõ ràng sau đây:
- Mang đa thai.
- Mang thai con đầu lòng. Đặc biệt là có con đầu lòng trước 20 tuổi hoặc sau 40 tuổi.
- Có tiền sử tăng huyết áp trước đó (tăng huyết áp vô căn).
- Có tiền sử bị đái tháo đường, các bệnh lý về thận hoặc suy giáp, thậm chí các bệnh lý răng miệng cũng được cho là liên quan.
- Thai kỳ trước đây bị tiền sản giật.
- Trong thời kỳ mang thai không được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, một số trường hợp lại cho thấy béo phì hoặc thừa cân trong thai kỳ cũng là một yếu tố nguy cơ.
- Trong gia đình có bà hoặc mẹ, chị em gái có tiền sử bị tiền sản giật.
Triệu chứng của tiền sản giật
Những dấu hiệu thường gặp có thể nhận biết sớm tình trạng tiền sản giật là:
Sưng phù tay chân
Trong thai kỳ bình thường, chúng ta vẫn thấy các thai phụ bị phù mặt, tay chân. Hiện tượng này là do khi mang thai, quá trình tuần hoàn máu diễn ra không ổn định, thường bị tắc nghẽn mạch máu tại các chi gây tình trạng phù nề. Tuy nhiên nếu hiện tượng phù nề các chi kéo dài với mức độ nghiêm trọng và có kèm theo các triệu chứng bất thường khác như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt thì bạn nên gặp bác sĩ để được kiểm tra chính xác.
Có nhiều triệu chứng để nhận biết tiền sản giật
Đau đầu, đau bụng
ột biểu hiện thường gặp của tiền sản giật đó là thai phụ phải đối mặt với những cơn đau đầu dai dẳng không dứt. Những cơn đau này có thể âm ỉ khó chịu nhưng cũng có thể đau dữ dội và không đỡ kể cả khi nghỉ ngơi hay uống thuốc giảm đau. Hiện tượng đau đầu còn thường kèm theo với giảm sút thị lực, nhìn mờ, hoa mắt.
Ngoài đau đầu, thai phụ bị tiền sản giật còn có thể bị đau vùng dạ dày, gan thượng vị, cảm giác mệt nặng ngực, đau lan ra hai bên xương sườn.
Tăng cân mất kiểm soát
Trong khi mang thai, các bà mẹ thường được chăm sóc và cho ăn uống đầy đủ để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé. Vì thế đa số các bà mẹ đều tăng cân. Tuy nhiên nếu bạn bị tăng cân mất kiểm soát đến 1 – 2kg/tuần thì có khả năng đây là dấu hiệu bệnh tiền sản giật. Bạn cần nhanh chóng đến gặp ngay bác sĩ để được thăm khám kịp thời.
Buồn nôn, ói
Đây là dấu hiệu hết sức bình thường đối với những bà mẹ mang thai. Tuy nhiên, bạn cũng không nên chủ quan vì đây cũng có thể là dấu hiệu nhận biết tiền sản giật. Vì vậy nếu như bạn bị nôn và buồn nôn thường xuyên kết hợp với những dấu hiệu trên thì nên đi khám ngay nhé.
Huyết áp cao
Cao huyết áp (>130/80 mmHg) là dấu hiệu cảnh báo tình trạng tiền sản giật.
Lo lắng, bất an
Do ảnh hưởng của yếu tố thần kinh, khi bị tiền sản giật, thai phụ thường thấy hồi hộp, trống ngực đập nhanh kèm theo cảm giác lo lắng bất an cho cả bản thân và thai nhi.
Có đạm trong nước tiểu
Thường được phát hiện khi làm xét nghiệm máu và nước tiểu.
Co giật
Là biểu hiện nặng nhất và rất rõ ràng gợi ý các bạn đang bị tiền sản giật.
Điều trị tiền sản giật như thế nào?
Nếu tiền sản giật ở mức độ nhé, bà bầu sẽ được kê đơn thuốc huyết áp và theo dõi huyết áp hàng ngày. Thường xuyên kiểm tra tim thai, nghỉ ngơi và giảm hoạt động thể chất để duy trì huyết áp ở mức bình thường, tránh nguy cơ phát triển thành sản giật.
Nếu như tình trạng bệnh nhân nặng, huyết áp lớn hơn hoặc bằng 140/90 mmHg, phù, đạm niệu nhiều (++) hoặc có dấu hiệu nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt… thì nên lập tức gọi ngay xe cấp cứu, dùng vật cứng kê vào miệng bệnh nhân để tránh cắn vào lưỡi, để bệnh nhân nằm nghiêng, nếu có oxy thì cho thở 3 lít/phút. Sau khi đến bệnh viện tùy tình trạng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ quyết định điều trị phù hợp.
Tiền sản giật hầu như sẽ khỏi sau khi em bé chào đời. Vì vậy, nếu tình trạng nặng, sinh mổ là giải pháp được chọn lựa. Tuy nhiên, nếu như thai chưa đủ trưởng thành, thai phụ sẽ được chỉ định dùng thêm steroid để thúc đẩy phổi thai nhi phát triển hơn. Bác sĩ sẽ cố gắng hết sức để vừa đảm bảo an toàn cho mẹ mà vẫn giúp kéo dài thời gian bé ở trong bụng mẹ càng lâu càng tốt. Trong trường hợp đã chuyển thành sản giật hoặc không kiểm soát được huyết áp, không hỗ trợ phổi hiệu quả thì phải lấy thai ra dù bất kỳ giai đoạn nào.
Phòng ngừa tiền sản giật
Trên thực tế vẫn chưa có một biện pháp phòng ngừa tiền sản giật nào thực sự đặc hiệu. Một số người được chỉ định dùng aspirin mỗi ngày từ tuần 14 để phòng ngừa. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có tác dụng đối với 1 số người.
Một số bằng chứng cho thấy chế độ ăn đầy đủ canxi cũng có khả năng phòng ngừa và giảm tiến triển của tiền sản giật.
Huyết áp, nhịp tim là những yếu tố quan trọng cần được quan tâm đối với những thai phụ tiền sản giật. Do đó, cần có biện pháp kiểm soát tốt, nghỉ ngơi đầy đủ, vận động nhẹ nhàng và hạn chế căng thẳng, stress sẽ giúp bạn bớt nguy cơ bị tiền sản giật.
Không có con quá sớm hoặc quá muộn (trước 20 tuổi và sau 40 tuổi)
Các ghi nhận chỉ ra rằng bà bầu bị tiền sản giật sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch sau sinh cao hơn. Do đó ngay cả khi đã sinh xong, bạn cũng nên giữ cân nặng vừa phải và duy trì lối sống tích cực để giúp giảm thiểu các nguy cơ có thể xảy ra.
Trên đây là những thông tin bổ ích mà Phòng khám chuyên khoa sản bác sĩ Điệp – Bệnh viện Từ Dũ muốn gửi đến các bạn. Nếu có bất cứ thắc mắc gì, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn cụ thể. Chúc các bạn vượt qua giai đoạn thai kỳ khỏe mạnh!
Để biết thêm những thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:
PHÒNG KHÁM SẢN PHỤ KHOA
BS – CKII: PHẠM THỊ NGỌC ĐIỆP
Địa chỉ: 271 Nguyễn Duy Dương, Phường 4, Quận 10
Website: sanphukhoatudu-bsdiep.info.vn