Trong số các cấp cứu sản khoa được quan tâm nhiều trong thai kỳ, nhau bong non được đánh giá là một trong những cấp cứu nguy hiểm hàng đầu. Vậy nhau bong non là gì và có ảnh hưởng như thế nào đến mẹ và con? Hãy cùng tìm hiểu qua nội dung dưới đây.
1. Nhau bong non là gì?
Bánh nhau là một bộ phận đặc biệt được hình thành trong thai kỳ, bám vào lớp nội mạc tử cung bằng các gai nhau. Bánh nhau trong thai kỳ có nhiệm vụ trao đổi các chất với máu mẹ qua một cấu trúc đặc biệt gọi là hồ máu để lấy chất dinh dưỡng và oxy trong máu mẹ, đồng thời đào thải các chất độc và chất thải từ thai ra máu mẹ.
Bình thường, bánh nhau sẽ bong sau khi em bé được chào đời. Nhưng khi có sự bất thường xảy ra khiến cho bánh nhau bong sớm một phần hay toàn bộ khỏi lớp nội mạc tử cung được gọi là nhau bong non.
Với vai trò là cầu nối trao đổi chất giữa mẹ và thai nhi, nên khi có xảy ra nhau bong non, con đường cung cấp dưỡng chất, khí oxi cho thai bị gián đoạn. Nếu không được cấp cứu kịp thời có khả năng rất lớn dẫn đến suy thai. Bên cạnh đó, đâycòn là yếu tố nguy cơ gây chảy máu nhiều và ồ ạt ở mẹ. Do đó, nhau bong non được coi là một cấp cứu trong sản khoa.
2. Các mẹ đang mang bé nào có nguy cơ cao bị nhau bong non?
Như đã nói, bình thường ở hầu hết các sản phụ nhau sẽ bong sau khi em bé chào đời. Vậy nhóm đối tượng nào là những đối tượng có nguy cơ cao bị nhau bong non nhất?
– Có tiền sử nhau bong non trong các lần mang thai trước:
Nhóm đối tượng đầu tiên có nguy cơ cao bị nhau bong non là những đối tượng đã có tiền sử mắc nhau bong non trong các lần mang thai trước kia. Nguyên nhân gây nên nhau bong non ở những đối tượng này có thể là do cơ địa, do cấu tạo lớp nội mạc tử cung, …
– Mẹ bị tai nạn, chấn thương vùng bụng:
Các bà mẹ bị chấn thương vùng bụng khi mang thai có khả năng cao bị nhau bong non. Sự tác động lực vào vùng bụng có thể là nguyên nhân trực tiếp gây nên nhau bong non.
– Mẹ có các dị dạng tử cung, u tử cung:
Ở những bà mẹ có dị dạng tử cung hoặc u tử cung hoặc tử cung có các vết sẹo lớn rất dễ bị nhau bong non. Sự biến dạng cấu trúc tử cung khiến tử cung giãn nở không đều khi thai lớn lên, khi đó bánh nhau rất dễ bị bong ra gây nên tình trạng nhau bong non.
– Mẹ bị vỡ ối đột ngột:
Các trường hợp mẹ bị vỡ ối đột ngột khiến áp lực ở buồng tử cung giảm nhanh gây nên xẹp buồng tử cung. Trong khi đó bánh nhau co lại không kịp so với sự co xẹp của buồng tử cung, nên một phần bánh nhau hoặc toàn bộ bánh nhau rất dễ bị bong ra.
– Mẹ mang đa thai, hay thai có quá nhiều ối:
Mẹ mang đa thai hay quá nhiều nước ối trong thai kỳ cũng được coi là những nguyên nhân hàng đầu gây nên nhau bong non. Bánh nhau giãn nở không kịp tròn những tháng cuối của thai kỳ, là giai đoạn mà thai tăng nhanh về kích thước và khối lượng đặc biệt là mang đa thai hay quá nhiều ối. Sự không giãn nở đủ nhanh của bánh nhau khiến bánh nhau dễ bong ra hơn.
Bên cạnh đó, khi bà mẹ mắc một số bệnh như cao huyết áp, tiền sản giật hoặc sử dụng các chất kích thích như cocain cũng có nguy cơ bị nhau bong non cao hơn rất nhiều so với bình thường.
3. Phát hiện sớm nhau bong non có cải thiện sự sống cho mẹ và bé không?
Nhau bong non gây nên hai hậu quả trầm trọng nhất là cắt đứt con đường lấy chất dinh dưỡng của thai nhi và gây nên chảy máu ở mẹ. Do đó nếu có thể phát hiện sớm nhau bong non và kịp thời đưa ra các xử trí thích hợp chẳng hạn mổ lấy thai, truyền máu, … Khả năng sống sót của mẹ và bé sẽ được nâng cao rất nhiều.
4. Ba dấu hiệu thường gặp trong nhau bong non:
Tuy nguy hiểm và cần được phát hiện sớm để có thể xử trí, nhưng nhau bong non lại không quá khó để có thể nhận biết. Sau đây là ba dấu hiệu thường gặp nhất trong nhau bong non mà các mẹ cần lưu ý:
– Ra huyết âm đạo:
Ra huyết âm đạo là tình trạng gặp ở hầu hết các trường hợp bị nhau bong non. Máu ra trong nhau bong non thường là máu sẫm loãng, đôi khi máu có thể là máu đỏ tươi nếu là máu ra ở mép bánh nhau. Nếu máu ra quá nhiều, nhanh, ồ ạt có thể gây nên các triệu chứng mất máu cấp ở mẹ chẳng hạn như chóng mặt, tim đập nhanh, không bắt được mạch, tay chân lạnh, …
Nhưng trong một số trường hợp cá biệt, sản phụ bị nhau bong non có thể không có chảy máu âm đạo. Trường hợp này thường gặp khi nhau bong từ giữa trung tâm bánh nhau bong ra ngoại biên, máu không thoát ra ngoài được nên không có máu xuất hiện ở âm đạo.
– Đau lưng:
Đau lưng là một trong các triệu chứng thường gặp khác của nhau bong non. Khi nhau bong gây nên sự kích thích các đáp ứng thần kinh, máu tụ làm tăng áp lực, … là các nguyên nhân cơ bản gây nên đau lưng ở sản phụ bị nhau bong non. Tuy nhiên có một số trường hợp không có đau lưng trong nhau bong non.
– Cơn gò tử cung:
Cơn gò tử cung là dấu hiệu quan trọng nhất để nhận biết nhau bong non. Bình thường khi đến những tháng cuối của thai kỳ một số các cơn co tử cung xuất hiện với mục đích để xoay ngôi thai, các cơn co này không đau và ít khi kéo dài quá 30 giây. Chỉ đến khi chuyển dạ, những cơn co này mới mạnh mẽ và gây nhiều đau đớn.
Trong nhau bong non các cơn gò tử cung xuất hiện đột ngột, cường độ cao gây đau bụng nhiều và khoảng nghỉ giữa hai cơn rất ngắn, đôi khi không có khoảng nghỉ.
5. Làm thế nào để nhận biết cơn gò tử cung:
Nhận biết cơn gò tử cung là một trong những kiến thức rất quan trọng mà chị em nên tự trang bị khi mang thai. Những đặc điểm sau đây có thể được sử dụng để nhận biết cơn gò tử cung.
– Thành bụng cứng:
Sản phụ nằm ngửa, dùng hai ngón tay ấn vào thành bụng, Nếu không thể ấn vào được, nên nghi ngờ cơn gò tử cung. Trong trường hợp nếu chỉ ấn vào được ở một vùng, vùng khác cứng thì nên nghĩ đến ấn phải lưng của thai nhi.
– Bụng gồ lên thành từng đợt:
Dấu hiệu tiếp theo để nhận biết cơn gò tử cung là có thể quan sát bụng nhô lên thành từng đợt, ép dần xuống xương mu. Khi này dùng ngón tay ấn vào thành bụng sẽ thấy ấn không xuống.
Trong trường hợp các cơn gò tử cung có chu kỳ lặp lại khoảng 9-10 phút một lần, sản phụ có thể sử dụng các loại thuốc làm giảm cơn gò theo chỉ định của bác sĩ nếu thai còn quá nhỏ.
Khi cơn gò có mức độ lặp lại nhiều hơn, 4-5 phút một lần, sản phụ nên đến viện để theo dõi, đồng thời có thể xử lý cấp cứu khi có chuyển biến nặng.
Nếu cơn gò tử cung liên tục, chu kỳ lặp lại chỉ 1-2 phút, là trường hợp cấp cứu cực nguy hiểm, sản phụ cần phải ngay lập tức được đưa đến cơ sở y tế để xử lí.
6. Điều trị nhau bong non:
Nhìn chung điều trị nhau bong non không giống nhau giữa các trường hợp mà phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố khác nhau để đưa ra phương hướng. Những yếu tố chính quyết định phương pháp điều trị có thể kể đến như tuổi thai, mức độ bong nhau, tình trạng tim thai và các phương tiện y tế có thể sử dụng.
Khi điều trị nhau bong non có thể sử dụng biện pháp bảo tồn nếu tuổi thai quá nhỏ và mức độ bong nhau không lớn. Nhưng một số các trường hợp diễn tiến nặng có thể cần chấm dứt thai kỳ ngay lập tức bất chấp tuổi thai để cứu mẹ.
Có thể thấy, mặc dù là tình trạng rất nguy hiểm trong thai kỳ, nhưng nhau bong non lại không quá khó để có thể nhận biết khi có các dấu hiệu khá đặc trưng. Do vậy, các bà mẹ đang mang thai nên tự trang bị cho mình các kiến thức nhất định để có thể phòng tránh được các nguy hiểm do nhau bong non gây nên.
PHÒNG KHÁM SẢN PHỤ KHOA
BS – CKII: PHẠM THỊ NGỌC ĐIỆP
Địa chỉ: 271 Nguyễn Duy Dương, Phường 4, Quận 10
Website: sanphukhoatudu-bsdiep.info.vn
Fanpage : https://www.facebook.com/Sản, Phụ Khoa Từ Dũ – BS Điệp