Nhận biết các dấu hiệu sinh non càng sớm thì các mẹ bầu sẽ càng có thêm nhiều thời gian để tìm cách phòng ngừa. Hãy cùng đi tìm nguyên nhân, dấu hiệu sinh non và cách ngăn chặn trước khi em bé chào đời quá sớm.
Mẹ bầu sinh con khi nào được cho là dấu hiệu sinh non?
Khi mang thai, bất cứ bà mẹ nào cũng muốn con được khỏe mạnh và sinh đủ ngày đủ tháng để cứng cáp. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều trường hợp thai phụ bị sinh non, sinh thiếu tháng.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thay vì mang thai 9 tháng 10 ngày, trẻ sẽ chào đời ở tuần thứ 40 thì trẻ ra đời trước 37 tuần được gọi là sinh non. Sinh non được chia ra thành 3 loại:
Sinh cực non: trẻ sinh ra trước tuần thứ 28, cân nặng chỉ 1000g – 1100g.
Sinh non vừa: trẻ sinh ra từ tuần 28 đến tuần thứ 32, trẻ nặng khoảng 1200g – 1800g.
Sinh non muộn: trẻ sinh từ tuần 32 đến tuần 37, cân nặng dao động từ 1800g – 2600g.
Sinh non hiện nay đang là nguyên nhân thứ 2 gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi, chỉ đứng sau bệnh viêm phổi. Vì vậy, trong suốt thai kỳ, các mẹ bầu cần chú ý cẩn thận và kiểm tra thai định kỳ để tầm soát nguy cơ sinh non.
Nguyên nhân nào dẫn đến dấu hiệu sinh non?
Trẻ sinh non quá sớm khiến cho các cơ quan, bộ phận còn chưa hoàn thiện và phát triển đầy đủ. Điều này dẫn tới tình trạng trẻ sinh non sẽ có hệ miễn dịch kém hơn trẻ sinh đủ tháng. Vì vậy mà thể chất của trẻ sinh non sẽ yếu hơn. Hiểu được những nguyên nhân dẫn đến dấu hiệu sinh non sẽ giúp mẹ bầu hạn chế mắc phải để có thai kỳ khỏe mạnh.
Những nguy cơ có thể dẫn đến sinh non bao gồm:
– Mẹ bầu thường xuyên trong tâm trạng căng thẳng, mệt mỏi.
– Mắc các bệnh nhiễm trùng hoặc viêm.
– Bị chảy máu âm đạo xuất phát từ bên trong tử cung.
– Tình trạng dư ối khiến tử cung bị căng quá mức.
– Cổ tử cung ngắn lại quá sớm trong thời kỳ mang thai.
– Mang thai quá sớm sau khi sinh, khoảng cách giữa các lần mang thai ít hơn 6 tháng.
– Mang thai đôi hoặc đa thai.
– Hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.
– Mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp.
– Tình trạng thừa cân hoặc thiếu cân, chế độ dinh dưỡng không phù hợp.
– Thai phụ không chăm sóc sức khỏe trước khi mang thai.
– Bị các bệnh lý ở tử cung và cổ tử cung như u xơ tử cung, tử cung có vách ngăn, đã làm phẫu thuật tử cung hoặc cổ tử cung như phá thai.
– Thai phụ có tiền sử sảy thai, thai lưu hoặc sinh non trước đó.
– Gặp các tai nạn, chấn thương tác động mạnh lên vùng bụng, xương chậu, tử cung…
Ngoài ra, còn rất nhiều trường hợp bị sinh non mà không xác định được nguyên nhân nên ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ thì thai phụ cũng không nên chủ quan.
Dấu hiệu sinh non mà mẹ bầu nên biết
Dấu hiệu sinh non là những tín hiệu mà thai phụ nhận được trước khi bắt đầu chuyển dạ khi thai dưới 37 tuần. Các triệu chứng này cũng tương tự như các triệu chứng chuẩn bị sinh ở thai đủ tuần. Các mẹ bầu nên liên hệ ngay với bác sĩ khi có những dấu hiệu sau:
Dấu hiệu sinh non đầu tiên: Đau lưng
Khi bắt đầu có dấu hiệu chuyển dạ sớm, thai phụ sẽ thấy đau phần lưng dưới. Các cơn đau có thể xảy ra liên tục hoặc ngắt quãng và không dừng lại ngay cả khi thai phụ thay đổi tư thế đứng, nằm, ngồi.
Dấu hiệu sinh non thứ hai: Các cơn co thắt
Các cơn co thắt tử cung hay còn gọi là cơn gò tử cung sẽ xảy ra theo chu kỳ 10 phút/lần, mỗi lần cơn co thắt chỉ diễn ra trong 10 giây.
Dấu hiệu sinh non thứ ba: Chuột rút
Cảm giác chuột rút ở vùng bụng dưới giống như đau bụng kinh, cảm giác đầy hơi và nhiều trường hợp có thể đi kèm với tiêu chảy.
Dấu hiệu sinh non thứ tư: Dịch âm đạo
Trước khi sinh, mẹ bầu có thể thấy “cô bé” hơi ẩm ướt, có tiết ra dịch nhầy trong như lòng trắng trứng kèm theo chút máu. Theo kinh nghiệm thì đây được gọi là máu cá báo hiệu dấu hiệu sắp sinh.
Ngoài ra, nhiều mẹ bầu sẽ thấy có nước chảy âm ỉ hoặc chảy thành dòng ra từ âm đạo. Đây là hiện tượng vỡ ối và mẹ bầu cần nhanh chóng đến bệnh viện trước khi nước ối có thể bị cạn, nguy hiểm tới thai nhi.
Dấu hiệu sinh non thứ năm: Mệt mỏi, khó chịu
Trước khi chuẩn bị sinh non, nhiều thai phụ có triệu chứng buồn nôn và nôn hoặc tiêu chảy. Khi tình trạng này xảy ra trong 8 giờ đồng hồ, thai phụ không thể ăn uống thì nên liên hệ ngay với bác sĩ.
Những biến chứng xảy ra với trẻ có dấu hiệu sinh non
Tùy vào từng thời điểm sinh non mà trẻ có thể gặp phải những biến chứng khác nhau từ nhẹ đến nặng. Trẻ càng có dấu hiệu sinh non sớm thì nguy cơ biến chứng, thậm chí là tử vong càng cao do thể trạng yếu và các cơ quan nội tạng như tim, phổi, gan… chưa hoàn thiện.
Hầu hết trẻ sinh non có nguy cơ gặp phải những biến chứng như:
Kiểm soát đường huyết kém
Do hệ thống điều hòa glucose của trẻ chưa trưởng thành. Đường huyết có thể giảm hoặc tăng bất thường gây ra các tác dụng không mong muốn.
Mức độ hồng cầu thấp (thiếu máu)
Do thiếu máu từ mẹ qua dây rốn, nhiễm trùng, lấy máu nhiều lần, v.v. Nếu tình trạng thiếu máu nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến nhịp tim nhanh hoặc oxy kém và có thể cần phải truyền máu.
Da có màu vàng (vàng da)
Trẻ sinh non thường bị tăng bilirubin do gan chưa trưởng thành, máu tụ tái hấp thu, không tương thích nhóm máu giữa mẹ và trẻ sơ sinh, v.v. Bilirubin là một chất chống oxy hóa có lợi nhưng nếu hàm lượng của nó vượt quá giá trị cho phép, nó có thể gây hại cho hệ thần kinh trung ương. Vì vậy mà trẻ có dấu hiệu sinh non khi bị vàng da thường phải nằm lồng kính và chiếu đèn.
Nhiễm trùng
Nhiễm trùng ở mẹ cũng là nguyên nhân gây sinh non và ảnh hưởng tới thai nhi qua quá trình mang thai và sinh nở. Ngoài ra, nhiều trẻ sinh quá sớm trước khi truyền các globulin miễn dịch của mẹ quan nhau thai nên cơ chế bảo vệ chưa trưởng thành. Trẻ sinh non có nhiều nguy cơ nhiễm trùng hơn như nhiễm trùng huyết (nhiễm trùng toàn thân), viêm phổi , viêm màng não…
Suy hô hấp
Một trong những cơ quan chưa trưởng thành ở trẻ sinh non phổ biến biến nhất là phổi. Đối với trẻ có dấu hiệu sinh non trước 34 tuần, phổi chưa hoàn thiện và chưa sẵn sàng cho việc hô hấp sau khi ra khỏi bụng mẹ. Bởi vậy mà trẻ sinh non thường có nhiều nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp.
Nếu sau khi sinh, trẻ sơ sinh có biểu hiện khó thở do phổi chưa trưởng thành, trẻ sẽ cần được hỗ trợ hô hấp trong vài ngày đầu thông qua việc sử dụng thuốc hỗ trợ trưởng thành của phổi.
Xuất huyết não
Đây là biến chứng đáng sợ nhất ở trẻ có dấu hiệu sinh non. Nó thường xảy ra hơn ở những trẻ sinh non quá sớm và những trẻ mắc bệnh lý nghiêm trọng. Xuất huyết não hoặc xuất huyết bạch cầu với mức độ nghiêm trọng khác nhau, ở các vị trí khác nhau và với tiên lượng khác nhau.
Ống động mạch
Ống động mạch dẫn nối giữa động mạch chủ với động mạch phổi, sẽ đóng lại một cách tự nhiên trong vài giờ hoặc vài ngày sau sinh. Nếu điều này không xảy ra, nó có thể dẫn đến quá tải tim hoặc phổi, làm tăng nhịp tim và phù phổi.
Ngưng thở
Hô hấp tạm dừng hoặc thở ngắn, thường là do hệ thần kinh của trẻ sinh non chưa trưởng thành. Chúng thường đi kèm với giảm nhịp tim và độ bão hòa oxy.
Viêm ruột nặng (viêm ruột hoại tử)
Đây có thể là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất ở trẻ có dấu hiệu sinh non. Nó là kết quả của việc thiếu máu ở ruột do một tổn thương ở niêm mạc ruột, thậm chí là thủng ruột gây viêm, hoại tử ruột.
Các phòng ngừa các dấu hiệu sinh non
Để có một thai kỳ khỏe mạnh, hạn chế những dấu hiệu sinh non có thể xảy ra các mẹ bầu nên thực hiện theo những cách phòng ngừa sau đây:
Luôn giữ tâm lý ổn định
Tâm trạng của mẹ cũng ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của em bé, nhất là hệ thống thần kinh. Trong quá trình mang thai, tâm lý của mẹ thay đổi thất thường do nội tiết tố.
Những nỗi lo lắng của mẹ cũng là nguyên nhân dẫn đến các dấu hiệu sinh non và nguy cơ trầm cảm sau sinh. Vì vậy, mẹ bầu hãy cố gắng thư giãn, nghỉ ngơi và giữ tâm trạng tốt trong suốt thời gian mang thai nhé.
Thận trọng khi dùng thuốc dưỡng thai
Vì quá lo lắng cho sự phát triển của trẻ mà nhiều mẹ bầu tìm đến các loại thuốc dưỡng thai để phòng ngừa sinh non, nhất là những ai đã có tiền sử sinh non hoặc sảy thai. Tuy nhiên, những loại thuốc an thai, dưỡng thai cần được sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Các mẹ bầu không nên tùy tiện dùng, nhất là các loại thuốc không rõ nguồn gốc, thành phần.
Kiểm tra, theo dõi thai kỳ
Khám thai định kỳ sẽ giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng sức khỏe của cả mẹ và bé cũng như dự đoán trước nguy cơ dấu hiệu sinh non. Nếu nhận thấy có những dấu hiệu bất thường, nguy cơ dọa sinh non, bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp và can thiệp kịp thời.
Vì vậy, các mẹ bầu không nên bỏ qua việc khám thai tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
Hạn chế những thói quen sinh hoạt, ăn uống xấu
Trong thời gian mang thai, tốt nhất mẹ bầu nên tránh xa các loại đồ uống có cồn và chất kích thích. Xây dựng có mình chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế thức khuya, ngủ nghỉ đúng giờ và ngủ đủ giấc. Chỉ khi mẹ bầu có sức khỏe thì em bé mới có thể phát triển toàn diện và hạn chế dấu hiệu sinh non sớm.
Tránh làm việc quá sức
Thai phụ làm việc quá sức, thường xuyên phải di chuyển, mang vác nặng cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai. Các mẹ bầu hãy biết cân bằng công việc và thời gian nghỉ ngơi để bảo vệ em bé của mình.
Nếu nhận thấy mình đang có dấu hiệu sinh non, các mẹ bầu có thể liên hệ hotline 0335 155 192 gặp bác sĩ Điệp để được tư vấn và có biện pháp can thiệp kịp thời.