Vì số lượng bà mẹ mắc trầm cảm sau sinh ngày càng tăng nên chúng tôi muốn thông qua bài viết dưới đây cung cấp cho các bà mẹ những thông tin về tình trạng này để có thể ngăn ngừa và điều trị kịp thời.
Trầm cảm sau sinh là gì
Trầm cảm sau sinh (tên tiếng Anh là postpartum depression) là một dạng bệnh tâm thần trầm cảm ảnh hưởng chủ yếu đến phụ nữ sau khi sinh con. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở một số ít nam giới, tuy nhiên hiếm gặp hơn.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Hiện nay chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây nên tình trạng trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nó có liên quan đến một số yếu tố như:
– Thay đổi nội tiết của người mẹ làm biến đổi tâm trạng, sinh lý ngoài tầm kiểm soát.
– Do căng thẳng trong cuộc sống lúc mang bầu và trong thời kỳ chăm con nhỏ.
– Do chưa thích ứng được với thay đổi cuộc sống đột ngột khi đứa con chào đời.
Một số người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường, cụ thể như sau:
– Người có tiền sử gia đình có người bị các vấn đề về tâm thần, đặc biệt là bị trầm cảm hoặc trầm cảm sau sinh hoặc chính bản thân đã bị tình trạng này.
– Người có kinh tế khó khăn, nghề nghiệp không ổn định, chịu nhiều áp lực về chi tiêu trong cuộc sống.
– Con so.
– Mẹ đơn thân, sinh con trong tình trạng hôn nhân rạn nứt.
– Sử dụng chất kích thích: rượu, thuốc lá, chất gây nghiện
– Làm mẹ ở tuổi vị thành niên
– Không có người hỗ trợ chăm sóc của chồng, người thân, gia đình trong giai đoạn mới sinh và con nhỏ.
– Người hay lo lắng thái quá, áp lực nặng nề về trách nhiệm và yêu cầu cao khi nuôi con
– Đẻ khó, đẻ mổ
– Người có đứa con khó nuôi, hay quấy khóc hoặc hay ốm đau thường xuyên.
Bệnh trầm cảm sau sinh có nguy hiểm không
Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng lớn đến cả mẹ và bé. Đối với người mẹ bị trầm cảm sau sinh sẽ cảm thấy luôn căng thẳng, mệt mỏi, ăn ngủ không ngon dễ dẫn đến suy nhược cơ thể. Nếu tình trạng kéo dài có khả năng dẫn đến tâm thần nặng, không kiểm soát được thái độ và hành vi của mình sẽ rất nguy hiểm vì dễ nảy sinh ý nghĩ tự tử hoặc giết người.
Đối với đứa trẻ có mẹ bị trầm cảm sau sinh sẽ không được chăm sóc chu đáo, bị ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và thể chất. Một số đứa trẻ đã bị mẹ hại chết trong khi hoảng loạn không kiểm soát được bản thân.
Làm thế nào để nhận biết trầm cảm sau sinh
Chúng ta có thể nhận biết bệnh thông qua một số dấu hiệu sau đây. Những người có càng nhiều dấu hiệu thì khả năng mắc bệnh càng cao.
Xao nhãng việc chăm con:
Mỗi người mẹ khi sinh con đều coi việc chăm con là quan trọng nhất. Do đó, nếu như người mẹ cứ cảm thấy thờ ơ với con, không quan tâm đến việc chăm sóc con thì đây chính là một dấu hiệu đáng cảnh báo.
Dễ cáu kỉnh:
Ai trong chúng ta cũng có những lúc cảm thấy bực bội vì một điều gì đó trong cuộc sống. Do đó, nếu như bạn hơi cáu kỉnh một chút thì cũng là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu như mỗi ngày bạn đều cáu kỉnh, la hét nhiều lần, dễ bực tức và giận dữ ngay cả đối với những việc nhỏ hay những vật vô tri vô giác thì bạn nên cảnh giác vì có thể bạn đang ở giai đoạn đầu của trầm cảm sau sinh.
Đau tim hoặc đánh trống ngực:
Tình trạng lo lắng kéo dài có thể làm tăng nhịp tim và gây nên tình trạng đánh trống ngực. Nếu như mức độ nặng lên, nó có thể ảnh hưởng đến chức năng tim mạch của bạn. Đây cũng là một trong những dấu hiệu của trầm cảm mà bạn không nên bỏ qua.
Cảm thấy có lỗi:
Khi bị trầm cảm sau sinh, người mẹ dễ có tâm lý mình đã làm sai điều gì đó, cảm thấy trách cứ bản thân. Lúc này mẹ rất cầu toàn, thường bực bội vì những việc không đúng với ý muốn của mình nên nhất quyết đòi đúng ý mình dù nó không hợp lý.
Vô tâm hoặc rất nhạy cảm:
Dấu hiệu của trầm cảm sau sinh có thể đi theo 2 hướng. Hoặc là bạn trở nên vô cảm, không quan tâm bất cứ thứ gì, không biết mỗi ngày mình thức dậy làm gì, giảm khả năng tình dục… Hoặc một hướng khác là cảm xúc bùng nổ và bạn nhạy cảm không rõ lý do mà không thể nào kiểm soát được.
Cho dù bạn thuộc nhóm biến đổi tâm lý nào như trên một cách quá mức thì cũng đều cần phải lưu ý vì có thể đây là dấu hiệu của trầm cảm sau sinh.
Mất cảm giác thèm ăn:
Tuy các chuyên gia không khẳng định chứng trầm cảm sau sinh gây ra chán ăn. Tuy nhiên, nếu như tình trạng căng thẳng kéo dài, tâm lý kém ổn định chắc chắn sẽ khiến mẹ ăn uống không ổn định.
Một số người cảm thấy khó chịu vì một số loại thức ăn. Còn phần lớn những người khác sẽ cảm thấy đầy bụng, trào ngược acid , chua miệng, ăn không ngon. Một số hiếm trường hợp sẽ ăn uống vô độ, không kiểm soát.
Nhạy cảm với tiếng động:
Nếu đột nhiên bạn cảm thấy mình không thể chịu đựng được bất cứ âm thanh nào, kể cả những âm thanh thường ngày hoặc bị ám ảnh bởi 1 loại âm thanh nào đó liên tục thì hãy xem xét đến nguy cơ trầm cảm.
Rối loạn giấc ngủ:
Những người bị trầm cảm sau sinh sẽ có các dấu hiệu như khó ngủ, ngủ quên, hay thức giấc, thức dậy sớm hơn bình thường.
Giảm cân không rõ lý do:
Giảm cân nhanh là hậu quả của việc lo lắng kéo dài, ăn ngủ không tốt. Nếu bạn thấy cân nặng của mình giảm nhanh không có lý do thì đây có thể là dấu hiệu của thể chất hoặc tinh thần không ổn định.
Suy nghĩ tiêu cực:
Bạn có những suy nghĩ tiêu cực, muốn vứt bỏ mọi thứ, thậm chí là nghĩ đến chuyện tự tử hay giết người.
Những triệu chứng này có thể rõ ràng hoặc mờ nhạt. Đôi khi chính bệnh nhân cũng không thể phát hiện ra mà cần sự quan sát và phát hiện từ người thân.
Phòng ngừa và điều trị bệnh như thế nào cho hiệu quả
Tình trạng trầm cảm sau sinh có thể được kiểm soát và ngăn ngừa nếu được phát hiện sớm. Thông thường, sản phụ thường dễ dàng vượt qua giai đoạn này nếu như nhận được sự hỗ trợ từ người thân và được điều trị bằng thuốc.
Sự hỗ trợ từ người thân:
– Chồng và người thân trong gia đình rất quan trọng trong việc hỗ trợ và phát hiện thay đổi bất thường ở sản phụ.
– Trước khi mang thai và sinh con nên cho sản phụ và chồng tham gia các lớp học tiền sản. Người chồng có vai trò quan trọng trong việc chia sẻ trách nhiệm và nỗi lo trong việc chăm sóc con.
– Không nên sinh con quá sớm hoặc trong những giai đoạn gia đình bị khủng hoảng về kinh tế hoặc công việc.
– Người thân cần quan tâm, lắng nghe và chia sẻ với sản phụ để thấu hiểu những tâm sự cũng như giúp sản phụ giải tỏa những căng thẳng trong giai đoạn con nhỏ. Hãy hỗ trợ người mẹ trong việc chăm sóc đứa trẻ để tránh tình trạng kiệt sức vì phải gồng mình.
– Dù mới sinh con nhưng người mẹ cũng cần được tạo điều kiện để làm việc vừa sức để tinh thần được thư thái, tránh quá rảnh rỗi sẽ sinh suy nghĩ tiêu cực.
– Nếu người mẹ có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.
Điều trị bằng thuốc:
Với những trường hợp nặng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho bệnh nhân để kiểm soát tình trạng bệnh. Tuy nhiên, thuốc điều trị trầm cảm sau sinh phải tuyệt đối tuân thủ theo y lệnh của bác sỹ, không được tự ý thay đổi, bỏ thuốc hay dùng thêm thuốc khác vì có thể khiến cho tình trạng bệnh càng ngày càng nặng hơn.
Trên đây là những thông tin về tình trạng trầm cảm sau sinh mà phòng khám chuyên khoa sản Bác sĩ Điệp – Bệnh viện Từ Dũ muốn cung cấp cho bạn. Nếu có bất cứ thắc mắc gì, hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ. Chúc các bạn mạnh khỏe!
Để biết thêm những thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:
PHÒNG KHÁM SẢN PHỤ KHOA
BS – CKII: PHẠM THỊ NGỌC ĐIỆP
Địa chỉ: 271 Nguyễn Duy Dương, Phường 4, Quận 10
Website: sanphukhoatudu-bsdiep.info.vn