Hội chứng truyền máu song thai là một trong những biến chứng thai nhi nguy hiểm dễ gặp phải ở những bà bầu mang song thai cùng trứng, chung bánh nhau nhưng khác túi ối. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ 1/10.000, nhưng hội chứng này được nhiều chuyên gia xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm mà mẹ bầu cần biết để kịp thời phòng tránh và điều trị nhằm hạn chế tối đa những tình huống xấu nhất có thể gặp phải.
Hội chứng truyền máu song thai là gì?
Hội chứng truyền máu song thai hay được gọi với tên tiếng anh là Twin-twin transfusion syndrome -TTTS. Đây là một trong những biến chứng xảy ra ở thời kỳ mang thai của mẹ bầu mang song thai cùng trứng và cùng bánh nhau. Hội chứng này được xem như một rối loạn nghiêm trọng mà mẹ bầu mang thai đôi cần phải quan tâm để bảo bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Hội chứng truyền máu song thai xuất hiện khi và chỉ khi có hiện tượng kết nối mạch bất thường trong nhau thai. Lượng máu được phân phối đến các thai nhi không đồng đều khiến một bé là thai nhi cho và một bé là thai nhi nhận.
– Với những bé là thai nhi cho, máu sẽ được truyền qua các động mạch đến bánh rau, nhưng lại không nhận đủ lượng máu có chứa oxy và chất dinh dưỡng truyền trở lại từ bánh rau thông qua tĩnh mạch.
– Ngược lại, với bé là thai nhi nhận sẽ nhận được nhiều máu truyền qua tĩnh mạch hơn, nhưng lượng máu truyền qua động mạch lại ít hơn.
Bởi vậy nên em bé là thai nhi cho sẽ có kích thước nhỏ hơn và bị thiếu oxy, chất dinh dưỡng hơn. Thế nhưng, em bé là thai nhi nhận hệ tuần hoàn sẽ phải làm việc nhiều hơn dẫn đến quá tải và làm suy giảm chức năng tim mạch do lượng máu nhận được quá nhiều. Điều này chẳng những khiến thai nhi cho gặp nguy hiểm mà hơn nữa thai nhi nhận cũng gặp phải tình trạng nguy hiểm tương tự.
Sở dĩ, thai nhi gặp phải tình trạng này là do sự kết nối các động mạch và tĩnh mạch gặp vấn đề dẫn đến sự mất cân bằng huyết động giữa thai nhi cho và thai nhi nhận. Thêm vào đó, tình trạng này gặp phải còn do sự chênh lệch thể tích giữa hai buồng ối là đa ối và thiểu ối.
Với những thai nhi mắc phải hội chứng này nếu không được điều trị kịp thời thì có đến 90 – 100% nguy hiểm đến tính mạch. Trong trường hợp một thai nhi chết thì 25% em bé còn lại sẽ gặp phải những di chứng thần kinh nặng nề. Bởi vậy, nên tình trạng này được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm mà tỷ lệ mắc phải là 0.1 – 1.9/1.000 trẻ em sinh ra. Vì vậy, mẹ bầu nên tìm hiểu kỹ và nên thực hiện khám thai định kỳ để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
Hội chứng truyền máu song thai bắt nguồn từ nguyên nhân nào?
Hội chứng truyền máu song thai có thể bắt nguồn do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này đa phần đều bắt nguồn do những hậu quả khi bánh rau xuất hiện các dấu hiệu bất thường trong các mạch máu. Khi nguồn cung máu cho một đứa trẻ được truyền đến đứa trẻ khác qua nhau thai sẽ dẫn đến sự bất thường.
Không chỉ em bé cho gặp phải vấn đề mà ngay cả em bé nhận cũng gặp phải những vấn đề nhất định tùy thuộc vào lượng máu được truyền từ thai nhi cho sang thai nhi nhận. Với em bé cho, lượng máu nhận được quá ít khiến trọng lượng cơ thể nhỏ. Trong khi đó, em bé nhận lại nhận được lượng máu quá nhiều khiến tim phải làm việc liên tục dễ rất đến suy giảm chức năng tim mạch.
Ngoài nguyên nhân này thì nhiều yếu tố khác cũng tác động khiến mẹ bầu mang thai song sinh cùng trứng, cùng bánh nhau mắc phải hội chứng truyền máu song thai. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa xác định rõ những nguyên nhân đó. Vì vậy, với những mẹ bầu mang thai sinh đôi cần hết sức chú ý về tình trạng này.
Triệu chứng nhận biết
Không chỉ quan tâm đến nguyên nhân gây dẫn đến hội chứng truyền máu song thai, nhiều người còn thắc mắc không biết triệu chứng nhận biết tình trạng này như thế nào? Thực tế, triệu chứng này có thể nhận biết qua thể trạng của thai nhi. Với những bé là thai nhi nhận da thường đỏ, có nhiều máu và huyết áp thường cao. Trong khi đó những bé là thai nhi cho sẽ nhỏ hơn, xanh xao hơn vì thiếu máu và chất dinh dưỡng.
Đối với mẹ bầu mang song thai cùng trứng, cùng bánh nhau, khi mắc hội chứng này sẽ có những triệu chứng như:
– Chân, tay bị phù ngay thời kỳ đầu mang thai mà không phải ở những tháng cuối như thai phụ khác.
– Cảm thấy tử cung tăng trưởng nhanh không rõ nguyên nhân.
– Kích thước của tử cung lớn hơn so với kỳ hạn.
– Cân nặng của cơ thể tăng đột ngột
– Cảm thấy đau bụng, đau thắt hoặc co thắt.
– Xuất hiện tình trạng nôn mửa, phù nặng, tăng huyết áp,…
Ngoài ra, một số mẹ bầu mang song thai bị truyền máu song thai sẽ có thêm những triệu chứng khác. Bởi vì, tùy từng cơ địa khác nhau mà những triệu chứng gặp phải sẽ có sự khác nhau nhất định. Do đó, khi mang thai mẹ bầu nên chú ý đến sức khỏe. Nếu xuất hiện triệu chứng tương tự nên tìm gặp bác sĩ để thăm khám và kịp thời điều trị.
Xác định hội chứng truyền máu song thai bằng phương pháp nào?
Để xác định được hội chứng truyền máu song thai, các bác sĩ sẽ thực hiện phương pháp siêu âm để đưa ra chẩn đoán. Tiêu chuẩn để xác định một cặp song thai cùng trứng, cùng bánh nhau là song thai có cùng giới tính, ở giữa hai thai nhi màng ối rất mỏng và chỉ có chung một bánh nhau.
Thông thường, hội chứng này sẽ được chia làm 5 giai đoạn. Nếu cặp song thai ngày càng tiến đến giai đoạn cao thì tỷ lệ sống sót sẽ giảm đi. Các nhà khoa học cũng đưa ra dẫn chứng rằng, có đến 50% số trường hợp tăng giai đoạn, 30% giữ nguyên giai đoạn và chỉ có 20% diễn biến tích cực bằng cách giảm giai đoạn. Cụ thể 5 giai đoạn gồm có:
– Giai đoạn 1: Khi siêu âm nhận thấy phần nước ối xung quanh song thai có sự mất cân bằng giữa thai nhi cho và thai nhi nhận. Kích thước của thai nhi chênh lệch hơn 20%.
– Giai đoạn 2: Siêu âm không thấy bàng quang của cặp song sinh hoặc không thấy bàng quang có chứa nước tiểu. Tình trạng bàng quang rỗng cho thấy em bé đã ngừng tạo nước tiểu.
– Giai đoạn 3: Lưu lượng máu được truyền đến hai bé bị mất bằng gây ảnh hưởng đến chứng năng tim. Sự bất thường này nhận biết qua lưu lượng máu đến dây rốn hoặc tim của cặp sinh đôi.
– Giai đoạn 4: Lưu lượng máu bị mất cân bằng dẫn đến một trong hai em bé xuất hiện dấu hiệu suy tim. Thêm vào đó, một hoặc hai bé có dấu hiệu bị phù thai như báng bụng, tràn dịch màng phổi, phù da ở đầu, tràn dịch màng tim.
– Giai đoạn 5: Bệnh nặng dần, một hoặc cả hai em bé sẽ chết.
Việc tăng giai đoạn đến giai đoạn 5 thì tỷ lệ cứu sống được thai nhi là rất khó, thậm chí là không thế. Thông thường, giai đoạn 4 là giai đoạn cuối cùng có thể can thiệp được. Do đó. để hạn chế tối đa những nguy hiểm cho cặp song thai, mẹ bầu nhất định nên chú ý thăm khám để kịp thời phát hiện và điều trị nếu gặp phải tình trạng này.
Biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa và hạn chế tối đa nguy cơ mắc phải hội chứng truyền máu song thai, mẹ bầu nên chú ý xây dựng cho mình chế độ sinh hoạt phù hợp. Việc tự chăm sóc sức khỏe sinh sản tại nhà rất quan trọng để giúp mẹ và bé luôn khỏe mạnh. Mẹ bầu có thể thực hiện một số phương pháp như:
– Để giúp tử cung giảm được áp lực bị tác động đến trong thời kỳ thai kỳ, mẹ bầu nên chú ý nằm nghỉ ngơi trên giường, nằm ngang hoặc nằm nghiêng trên ghế sofa. Ngoài ra để cải thiện lượng máu đến tử cung và thận, mẹ bầu cũng nên nằm ngửa khi nghỉ ngơi và khi ngủ.
– Mẹ bầu nên chú ý xây dựng cho mình một chế độ dinh dưỡng khoa học. Bổ sung đủ các chất cần thiết để giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh. Việc bổ sung đúng chất, đủ chất một cách khoa học sẽ giúp cơ thể mẹ bớt mệt mỏi. Thêm vào đó, còn giúp hạn chế tình trạng thiếu máu, thiếu đạm ở thai nhi. Nhờ vậy mà cả mẹ và bé đều được cải thiện đáng kể về sức khỏe.
– Tuân thủ lịch khám thai định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để thường xuyên nắm được tình trạng của thai nhi. Việc khám thai định kỳ là cách tốt nhất giúp mẹ kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường để có phương pháp can thiệp sớm giúp hạn chế tối đa nguy cơ xấu có thể gặp phải.
Vì vậy, để việc thăm khám diễn ra thuận lợi và tốt nhất, mẹ bầu có thể tìm đến phòng khám sản phụ khoa bác sĩ Điệp. Đây là một trong những cơ sở uy tín, hội tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giỏi mà mẹ bầu có thể yên tâm lựa chọn.
Với những chia sẻ trên đây của chúng tôi về hội chứng truyền máu song thai, hy vọng mẹ bầu đã có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe cho mình và con luôn an toàn. Hãy chú ý thăm khám định kỳ theo hướng dẫn từ bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.