Thai ngôi mông hay còn gọi là ngôi ngược gây nhiều khó khăn trong quá trình sinh nở. Trường hợp này có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho thai nhi. Đối với thai ngôi mông, cần có phương pháp can thiệp thích hợp để giúp em bé ra đời an toàn.
Thai ngôi mông là trường hợp gì?
Thai nhi trong bụng mẹ sẽ liên tục có những chuyển động suốt thai kỳ. Đến khoảng tuần thứ 36. thai nhi xoay hướng phần đầu xuống đáy tử cung để chuẩn bị chờ sinh. Tuy nhiên trong một số trường hợp, thai không xoay đúng vị trí. Phần chân, mông của em bé nằm phía dưới thay vì phần đầu. Đây là trường hợp thai ngôi mông. Thai ngôi mông khiến người mẹ gặp phải thử thách khi sinh nở vì tư thế thai rất khó để đưa ra ngoài.
Các kiểu thai ngôi mông thường thấy:
– Thai ngôi mông hoàn toàn (Complete): Thai nhi trong tư thế ngồi, hai đầu gối bắt chéo nhau.
– Thai ngôi mông kiểu mông (Frank): Thai nhi xoay mông hướng xuống, hai chân duỗi thẳng ra phía trước.
– Thai ngôi mông kiểu chân (Footling): Thai nhi xoay mông hướng xuống, hai chân hướng xuống hoặc một chân co, một chân hướng xuống.
Biện pháp sinh nở cho trường hợp thai ngôi mông
Trường hợp ngôi thai ngược là vấn đề rất rắc rối cho mẹ bầu khi sinh nở. Thông thường thai nhi sẽ xoay phần đầu hướng xuống đường dẫn sinh để được đưa ra ngoài thuận lợi. Song với tình trạng ngôi thai ngược, phần chân, mông của thai nhi gây vướng, cản trở khi đưa toàn bộ cơ thể ra ngoài. Thai ngôi ngược vẫn có thể áp dụng hình thức sinh thường nhưng cần thêm một số biện pháp hỗ trợ.
Phương pháp xoay thai trực tiếp – sinh thường
Khi nhận thấy trường hợp thai ngôi mông thông qua siêu âm từ tuần 18-20 của thai kỳ, bác sĩ sẽ tiến hành xoay ngôi thai. Biện pháp xoay thai được thực hiện 2 lần. Lần đầu tiên là trong thời gian tuần 18-20. Lần thứ 2 là thời điểm cuối thai kỳ nếu phát hiện ngôi thai vẫn chưa chính xác.
Thủ thuật xoay ngôi thai đòi hỏi bác sĩ phải có kinh nghiệm. Có 2 cách thức gồm ngoại xoay thai và nội xoay thai. Ngoại xoay thai tức là bác sĩ dùng kỹ thuật ấn, xoay bàn tay bên ngoài bụng thai phụ để em bé xoay đầu. Biện pháp này được tiến hành từ tuần thứ 37 trở đi của thai kỳ.
Khác với ngoại xoay thai, nội xoay thai là biện pháp can thiệp bên trong tử cung, khi thai phụ đã đến thời điểm chuyển dạ. Nội xoay thai thường được áp dụng đối với thai thứ 2 trong trường hợp thai đôi. Đối với thai ngôi ngược gặp vấn đề dị tật, thai lưu, tỷ lệ sống thấp thì cũng áp dụng biện pháp nội xoay thai.
Sau khi thực hiện thủ thuật xoay thai và thai đã xoay về đúng vị trí, sản phụ có thể sinh thường.
Phương pháp hỗ trợ thai tự xoay đầu – sinh thường
Trong trường hợp thai ngôi mông nhưng không quá phức tạp, thai phụ được khuyến khích thực hiện phương pháp giúp thai nhi tự xoay đầu. Một số phương pháp hiệu quả có thể kể đến là:
– Thực hiện động tác bò vời hai tay và đầu gối chống xuống đất, di chuyển tiến lên một đoạn sau đó lùi lại thật chậm. Quá trình này làm xương chậu di chuyển tác động lên thai nhi làm thai dễ xoay về đúng vị trí.
– Nằm sấp trong tư thế mông cao hơn đầu. Thực hiện đều đặn thường xuyên để kích thích thai nhi tự xoay đầu.
– Tập luyện bơi lội nhẹ nhàng
– Đặt thiết bị phát nhạc ở phía dưới bụng. Khi nghe âm thanh, em bé có xu hướng di chuyển về hướng phát ra âm thanh đó.
Nếu áp dụng thành công biện pháp giúp thai nhi tự xoay đầu thì người mẹ vẫn có thể sinh thường được.
Phương pháp sinh mổ
Khi đã thực hiện các thủ thuật xoay thai hoặc hỗ trợ thai tự xoay đầu nhưng không hiệu quả, thai phụ bắt buộc phải sinh mổ. Các biện pháp xoay thai đều tiềm ẩn rủi ro cho cả mẹ và bé như: nguy cơ sinh non, vỡ ối sớm, mất máu, suy thai,…Vì vậy các trường hợp thai phụ sức khoẻ yếu, không thể áp dụng biện pháp xoay thai thì phải sinh mổ.
Nguyên nhân gây ra tình trạng thai ngôi mông
Thai ngôi mông không xuất phát từ một nguyên nhân cụ thể nào. Hiện tượng này xảy ra là bởi những vấn đề khác nhau, từ người mẹ và từ chính thai nhi.
Sinh non
Sinh non rất dễ gặp các trường hợp thai ngôi ngược. Điều này dễ lý giải bởi nếu em bé ra đời vào trước tuần thứ 35 của thai kỳ thì không kịp thời gian để xoay đúng vị trí. Bởi vậy rất nhiều trường hợp sinh non thai nhi ở vị trí ngôi ngược.
Đa thai
Nếu mang thai đôi trở lên, một trong các thai nhi có thể bị ngôi ngược. Trường hợp đa thai làm các thai nhi khó khăn khi chuyển động trong bụng mẹ, gây vướng và không thể xoay đúng vị trí. Khi thai phụ sinh thường, bác sĩ thường phải áp dụng biện pháp nội xoay thai đối với thai thứ 2, thứ 3,…
Chỉ số nước ối không đạt tiêu chuẩn
Chỉ số nước ối quá cao hoặc quá thấp đều có thể gây ra tình trạng thai ngôi mông. Nếu lượng nước ối quá nhiều, thai nhi dễ di chuyển nhiều tư thế khác nhau và có nguy cơ sai lệch vị trí vào thời điểm sinh. Ngược lại nếu lượng nước ối quá ít, thai nhi sẽ gặp khó khăn khi di chuyển, xoay đầu về đúng đường dẫn sinh.
Bệnh lý tử cung
Các vấn đề ở tử cung như: tử cung đôi, tử cung dạng ống, có vách ngăn,…đa số sẽ khiến người mẹ mang thai ngôi ngược. Thai phụ có khung xương chậu quá hẹp, rau bám thấp, tử cung yếu, u xơ tử cung cũng sẽ ảnh hưởng đến ngôi thai, gây tình trạng thai ngôi ngược.
Thai phụ lớn tuổi, mang thai nhiều lần
Tuổi càng lớn thì nguy cơ gặp các vấn đề khi mang thai càng cao, trong đó có tình trạng thai ngôi mông. Ngoài ra nếu thai phụ đã từng mang thai từ 2-3 lần trước đó thì tử cung không còn độ co giãn như ban đầu, khiến không gian không đủ để thai chuyển động đúng vị trí.
Các chứng bệnh kinh niên
Những bệnh lý như bệnh đường tiêu hoá, bệnh tim mạch, hội chứng Down, tràn dịch não,…cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tình trạng thai ngôi ngược. Trước khi có kế hoạch mang thai, sinh con, người mẹ cần thăm khám sức khỏe tổng quát đầy đủ để đảm bảo an toàn cho thai nhi.
Các biến chứng nguy hiểm đối với thai ngôi mông
Thai ngôi mông có nguy hiểm không? Thực tế đây là hiện tượng gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả thai nhi lẫn người mẹ trong quá trình sinh nở.
Thai nhi ngạt do thiếu oxy
Vị trí thai nhi không đúng gây vướng, trở ngại khi đưa em bé ra ngoài. Ở thời điểm người mẹ chuyển dạ, vỡ ối, cuống nhau thai sẽ ra ngoài theo nước ối. Gặp trường hợp xấu, thai nhi không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết dễ bị ngạt, vô cùng nguy hiểm.
Nguy cơ dị tật bẩm sinh
Thai ngôi ngược dễ bị dị tật bởi chịu nhiều tác động khi thực hiện biện pháp xoay thai và trong quá trình sinh nở. Nhất là đối với thai ngôi mông kiểu chân, nguy cơ sa tử cung ở người mẹ là rất cao. Lượng máu truyền đến thai nhi không đủ do áp lực lớn khiến thai gặp các dị tật bẩm sinh ở vùng chân.
Thai chết hoặc bị chấn thương
Phần đầu của thai nhi bình thường được đưa ra trước để giữ an toàn. Song với thai ngôi mông, phần đầu bị kẹt lại dễ làm em bé bị ngạt, sang chấn. Lúc này nếu người mẹ không đủ sức, thời gian sinh kéo dài khiến thai bị tổn thương và trường hợp xấu nhất là thai chết trước khi ra đời.
Chẩn đoán thai ngôi mông
Vào những lần khám thai định kỳ từ tuần 18 trở đi, bác sĩ có thể phát hiện tình trạng thai ngôi mông bằng phương pháp siêu âm. Thai ngôi mông cần được chẩn đoán sớm để áp dụng biện pháp xoay thai thích hợp và để thai phụ chuẩn bị tâm lý trước khi sinh.
Dấu hiệu nhận biết
Thai phụ có thể nhận biết thai ngôi mông thông qua một vài dấu hiệu ban đầu như: Có cảm giác thai nhi đạp, chuyển động ở vùng dưới rốn, các chuyển động mạnh khiến phần đầu thai tác động lên vùng hạ sườn bên phải.
Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán xem thai có rơi vào tình trạng ngôi ngược hay không cần đến các biện pháp cụ thể của bác sĩ. Đầu tiên là biện pháp chẩn đoán lâm sàng dựa vào dấu hiệu nhận biết của thai phụ và các động tác khám thai ngoại. Tiếp theo, bác sĩ chẩn đoán cận lâm sàng dựa vào kết quả siêu âm, chụp Xquang hoặc scanner. Các biện pháp này nhằm đo các chỉ số của thai nhi, đánh giá vị trí các bộ phận và dự đoán tình trạng thai.
Chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng được thực hiện trong thời gian thai kỳ. Đến cuối thai kỳ, việc xác định thai có bị ngôi ngược hay không được tiến hành một lần nữa. Thời điểm sắp sinh thai không còn thời gian để xoay đúng vị trí. Do đó nếu vào các tuần cuối thai kỳ mà đầu thai không hướng về đường dẫn sinh thì thai đã gặp vấn đề ngôi ngược. Từ kết luận có được, các bác sĩ sẽ tiến hành phương pháp xoay thai phù hợp để thai nhi ra đời an toàn.
Khi mang thai, mẹ bầu cần thăm khám, theo dõi tình hình thai nhi thường xuyên để phát hiện các dấu hiệu bất thường. Đối với hiện tượng thai ngôi mông, nếu phát hiện kịp thời và áp dụng các biện pháp phù hợp, mẹ bầu có thể sinh thường và vẫn đảm bảo sức khoẻ ổn định cho em bé sau sinh.